بررسی اندیشه های خیّام دربارۀ زندگی و مرگ در سنّت شعری کلاسیک های جهان

نویسندگان

ناصر نیکوبخت

دانشگاه تربیت مدرس رامون گاژا

دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

فلسفۀ حیات و وقایع پس از مرگ از معمّا‏های دست‏نایافتنی بشر، در سراسر تاریخ زندگی او بوده است. همۀ اندیشمندانِ جهان، به نوعی دربارۀ آن سخن گفته‏اند، امّا همگان بر این اعتراف کرده‏اند که این مسأله، مهم‏ترین راز نگشودۀ بشر بوده و خواهد بود. از میان شاعران و فلاسفۀ اسلامی، عمر خیّام بیش از هر شاعر و نویسنده‏ای بدین مهم پرداخته است. جان‏مایۀ اصلیِ رباعیّات خیّام، پاسخ به همین مسأله است: نشان دادن ناتوانی ذاتی بشر در پاسخ‏گویی به این معمّای هستی؛ امّا آیا آن‏چه خیّام اندیشیده و بر قلم جاری ساخته، ابتکاری است یا اصیل؟ مقالۀ حاضر، بررسی پیشینۀ اندیشه‏های خیّامی در شعر کلاسیک‏های جهان است. در این مقاله کوشیده شد با طرح نوزده درون‏مایۀ شعری خیّام در خصوص فلسفۀ حیات و مرگ، نشان داده شود که پیش از خیّام این اندیشه‏ها در آثار شاعران جهان مطرح شده و از دغدغۀ مشترک بیش‏ترِ شاعران گذشته بوده است و آن‏چه در نوشته‏های منتقدان ادبی ایران، اندیشه‏های خیّامی نامیده می‏شود، ویژۀ خیّام نیست و استناد آن‏ها به خیّام همراه با نوعی سهل‏انگاری است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

شاعر فرزانه: بررسی مضامین و اندیشه های شعری فرزانه خجندی

فرزانه خجندی، شاعر نامدار تاجیکستان، در سال 1964، در خانواده ای فرهنگی، و در شهر خجند زاده شد و از نیمه دوم دهه 1980 فعالیت جدی خود را آغاز کرد تا چراغ افروخته رودکی سمرقندی، سیف فرغانی, ناصرخسرو قبادیانی، کمال الدین خجندی، و دیگران را، برای انتقال به آیندگان، فروزان نگاه دارد. این شاعر، که تاثیرپذیری از اشعار لایق شیرعلی در نخستین اشعارش به خوبی آشکار است، بیش تر، با غزل هایش شناخته می شود، ام...

متن کامل

رویکرد ابوالعلاء معری و خیام نسبت به زندگی و مرگ

مرگ به عنوان یکی از بزرگ‌ترین معماهای حیات بشری در طول تاریخ همواره مورد توجه متفکران و اندیشمندان بوده است. ابوالعلاء معری شاعر، اندیشمند و متفکر عرب و خیام نیشابوری شاعر، فیلسوف و دانشمند ایرانی از جمله شخصیت‌هایی بوده‌اند که در باب مرگ تأملات بسیاری داشته‌اند. از نظر آن‌ها برداشت‌های مختلفی از مرگ وجود دارد. برداشت‌های مثبت و منفی که ریشه در فلسفه آفرینش و...

متن کامل

شاعر فرزانه: بررسی مضامین و اندیشه های شعری فرزانه خجندی

فرزانه خجندی، شاعر نامدار تاجیکستان، در سال 1964، در خانواده ای فرهنگی، و در شهر خجند زاده شد و از نیمه دوم دهه 1980 فعالیت جدی خود را آغاز کرد تا چراغ افروخته رودکی سمرقندی، سیف فرغانی, ناصرخسرو قبادیانی، کمال الدین خجندی، و دیگران را، برای انتقال به آیندگان، فروزان نگاه دارد. این شاعر، که تاثیرپذیری از اشعار لایق شیرعلی در نخستین اشعارش به خوبی آشکار است، بیش تر، با غزل هایش شناخته می شود، ام...

متن کامل

بررسی اندیشه ی مرگ و زندگی در شعر محمود درویش

چکیده اندیشه ی مرگ و تولّد دوباره ملّت عرب به طور عامّ، و فلسطین به طور خاصّ، یکی از گسترده ترین مضمون­هایی است که در شعر درویش نمودیافته است. وی، با کاربرد زنجیره ای وسیع و زیبا از اسطوره هاو نمادها ی تاریخی وابتکاری، هم معنایی جدید و متمایز از اندیشه­ی مرگ و زندگی متعارف را ارائه می دهد، و هم آنکه،راه کسب آزادی حقیقی و زندگی شرافتمندانه را به مخاطبانش نشان می دهد. البتّه نمادها واسطوره های شعر وی ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
تاریخ ادبیات

جلد ۱۳۸۸، شماره ۳، صفحات ۰-۰

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023